ادیوگراف پانورامیک یک اسکنر پانورامیک ایکس ری دندانپزشکی از فک بالا و پایین میباشد. این نوع رادیوگرافی تصویری دو بعدی از یک نیم دایره را از یک گوش به گوش دیگر نشان میدهد. رادیوگرافی پانورامیک فرمی از توموگرافی سطح کانونی است؛ بنابراین تصاویر به صورت چند سطحی گرفته میشوند تا در نهایت تصویر پانورامیک پدیدار شود. این بدین معنی است که فک بالا و آروارهها در نقطه ی کانونی (focal trough) قرار داشته و ساختارهایی که در trough سطحی و عمیق هستند به صورت محو دیده میشوند. در حقیقت این همان عکس بزرگی است که همهی دندانهای فک بالا و پایین در آن قابل رویت است.
اسامی غیر اختصاصی دیگری که برای یک رادیوگراف پانورامیک مصطلح میباشند عبارت است از: پانورکس، رادیوگراف پانورامیک دندانپزشکی (dental panoramic radiograph) و پنتوموگرام؛ به اختصار شامل PAN، DPR، OPT و OPG میباشند. OPG مخفف کلمات Ortho Pantomo Gram می باشد. ریشهی Ortho از ارتودنتیک به دندان باز برمیگردد. ریشه Pan نمایش پانورامیک و tomogram تصویر اعضای بدن بیمار توسط اشعه ایکس است که بر روی صفحهای ظاهر میشود. تصاویر حاصل یک نمای کلی از موقعیت دندانها و اطلاعاتی از استخوانهای فک (فک بالا و پایین) و همینطور اطلاعاتی از سینوسهای فک فوقانی و مفاصل بین فکها و جمجمه در اختیار قرار میدهد.
اجزای رادیوگرافی پانورامیک:
اجزای یک پانورکس دندانپزشکی شامل بازوی افقی چرخشی است که منبع ایکس ری بر روی آن تعبیه شده و یک جعبه حامل فیلم میباشد که به ترتیب در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند. جمجمهی بیمار مابین ژنراتور ایکس ری و فیلم قرار میگیرد. منبع ایکس ری در مقابل فیلم به صورت موازی قرار گرفته تا جریان اشعه را به حالت تیغهی افقی با عرض ۴ تا ۷ میلی متر بر روی فیلم بعد از عبور از جمجمهی بیمار مورد نظر وارد نماید. به علاوه، ارتفاع جریان اشعه، آروارهها و فک بالا را پوشش میدهد. بازو حرکت کرده و حرکتش مانند چرخشی نسبت به مرکز خواهد بود که بر روی یک مسیر اختصاصی میگردد. این دستگاه با امکان تنظیم پوزیشنهای متفاوت و تغییر کنتراست، روشنایی و اشعه گاما شرایط تصویربرداری مناسب را حتی برای کودکان فراهم میسازد. حسگرهای مورد استفاده در این دستگاه از نوع حسگرهای دستگاههای سی تی اسکن میباشند که تاثیر بسزایی در افزایش کیفیت درمانهای یک دندانپزشک خواهد داشت.